Bạn có biết rằng chế độ ăn uống, sinh hoạt và cách vệ sinh vùng kín đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị bệnh phụ khoa? Theo thống kê, hơn 70% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản từng ít nhất một lần gặp các vấn đề phụ khoa như viêm âm đạo, viêm cổ tử cung, hoặc các rối loạn phụ khoa khác. Khi gặp các dấu hiệu như khí hư bất thường, ngứa ngáy hay chậm kinh, rất nhiều chị em lo lắng nhưng lại chưa biết cách chăm sóc và điều chỉnh thói quen sinh hoạt phù hợp.

Bạn có biết rằng chỉ một số điều chỉnh nhỏ trong thói quen ăn uống và vệ sinh cũng có thể giúp giảm viêm, cải thiện triệu chứng và rút ngắn thời gian điều trị bệnh phụ khoa?

Với hơn 35 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sản phụ khoa, Bác sĩ Nguyễn Ánh Loan, Chuyên khoa sản phụ khoa tại phòng khám SIHG sẽ chia sẻ những kiến thức khoa học, cụ thể và dễ áp dụng về bị bệnh phụ khoa nên ăn gì, kiêng gì và chế độ sinh hoạt như thế nào để hỗ trợ quá trình hồi phục hiệu quả. 

1. Thực phẩm hỗ trợ phục hồi khi bị bệnh phụ khoa

Việc bổ sung đúng loại thực phẩm không chỉ giúp tăng cường sức đề kháng mà còn hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh vùng kín, điều này cực kỳ cần thiết trong quá trình điều trị các bệnh phụ khoa. Dưới đây là nhóm thực phẩm bạn nên ưu tiên trong khẩu phần ăn hàng ngày khi đang mắc bệnh:

Thực phẩm giàu probiotic (lợi khuẩn)

Probiotic là các lợi khuẩn sống, đặc biệt là nhóm Lactobacillus và Bifidobacterium, có khả năng duy trì sự cân bằng pH vùng âm đạo, từ đó ức chế sự phát triển của vi khuẩn và nấm gây hại như Nấm Candida hay Gardnerella vaginalis (vi khuẩn gây viêm âm đạo). Khi âm đạo mất cân bằng vi sinh, nguy cơ viêm nhiễm tăng cao. Bổ sung thực phẩm giàu probiotic giúp phục hồi hệ vi sinh tự nhiên, hỗ trợ điều trị và ngăn ngừa tái phát bệnh phụ khoa, dưới đây là các loại thực phẩm giàu Probiotic phổ biến:

🔸 Sữa chua không đường

• Cách chế biến: Được làm từ sữa tươi ủ với men Lactobacillus bulgaricus (men sữa chua) và Streptococcus thermophilus. Một số loại còn bổ sung Lactobacillus acidophilus – lợi khuẩn có khả năng bám vào biểu mô âm đạo.
  
  

• Nguyên lý – Công dụng:
  
  

  • Lactobacillus sản sinh acid lactic, giữ cho môi trường âm đạo có tính acid nhẹ (pH ~4–4.5). 

    • 🔹 pH < 4.0: Khi môi trường âm đạo quá acid, bạn có thể cảm thấy khô rát, ngứa nhẹ hoặc đau khi quan hệ. Cần lưu ý nếu tình trạng này kéo dài, Làm tổn thương niêm mạc âm đạo, gây giảm ham muốn và tăng nguy cơ viêm nhiễm.

    • 🔹 pH > 4.5: Môi trường âm đạo kiềm hơn bình thường là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn gây bệnh phát triển. Dấu hiệu bạn cần chú ý gồm khí hư loãng, có mùi hôi tanh, ngứa rát kéo dài, dễ gặp trong viêm âm đạo do vi khuẩn hoặc nấm.

  • Giúp ức chế vi khuẩn có hại, thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn có lợi.
    
    

  • Hỗ trợ tiêu hóa, đồng thời cải thiện sức khỏe miễn dịch, đặc biệt ở phụ nữ có dấu hiệu viêm phụ khoa.
    
    

🔸 Kim chi, dưa cải lên men tự nhiên

• Cách chế biến: Được lên men từ rau củ với muối và nước theo phương pháp truyền thống. Trong quá trình lên men, tạo ra lợi khuẩn Lactobacillus plantarum, Leuconostoc…
  
  

• Nguyên lý – Công dụng:
  
  

• Các lợi khuẩn này sống sót qua đường tiêu hóa, giúp cải thiện hệ miễn dịch toàn thân – yếu tố quan trọng trong điều trị viêm phụ khoa.
  
  

• Đồng thời tạo ra acid hữu cơ, enzyme tiêu hóa giúp hấp thu tốt hơn các vitamin nhóm B, C – cần thiết để tái tạo mô vùng kín.

🔸 Sữa chua uống (dạng lên men)

• Cách chế biến: Sữa chua uống là dạng lỏng của sữa lên men, được lên men từ sữa tươi với các chủng lợi khuẩn như Lactobacillus casei, Lactobacillus acidophilus hoặc Bifidobacterium. Sản phẩm thường có vị chua nhẹ, dễ uống và có thể được bổ sung thêm hương vị trái cây tự nhiên.
  
  

• Nguyên lý – Công dụng:
  
  

• Các chủng probiotic trong sữa chua uống có khả năng sống sót qua dạ dày và đi đến ruột non, từ đó giúp ức chế vi khuẩn có hại và tăng cường miễn dịch đường ruột – hệ thống phòng thủ đầu tiên của cơ thể. Theo các hãng sản xuất, trong thành phần sữa chua uống có đến hơn 1 tỷ lợi khuẩn

• Khi hệ tiêu hóa hoạt động tốt, sự cân bằng vi sinh toàn thân được ổn định, gián tiếp giúp duy trì môi trường âm đạo khỏe mạnh, giảm nguy cơ viêm nhiễm phụ khoa.

• Một số loại còn hỗ trợ giảm táo bón, tình trạng có thể làm tăng áp lực vùng chậu và ảnh hưởng đến vùng kín.

Lưu ý: Mặc dù sữa chua uống có vị ngọt, nhưng hàm lượng đường đã được kiểm soát ở mức cho phép. Bạn có thể uống 1 chai/ngày sau bữa ăn chính để hỗ trợ tiêu hóa và cân bằng vi sinh hiệu quả.

Thực phẩm giàu vitamin C, E và khoáng chất

Vitamin C là chất chống oxy hóa mạnh, giúp tăng cường miễn dịch và làm lành tổn thương nhanh chóng. Vitamin E hỗ trợ bảo vệ màng tế bào và giảm viêm nhiễm.

• Trái cây họ cam, quýt, dâu tây (giàu vitamin C).

• Các loại hạt như hạt hạnh nhân, hạt hướng dương (giàu vitamin E).

• Rau xanh đậm như cải bó xôi, bông cải xanh giàu magie, kẽm và các khoáng chất quan trọng khác.

Rau xanh và trái cây tươi giàu chất xơ

Chất xơ giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh, hỗ trợ đào thải độc tố khỏi cơ thể, từ đó gián tiếp giúp vùng kín khỏe mạnh hơn.

• Rau cải, cà rốt, bí đỏ, khoai lang, táo, lê.

• Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ.

Thực phẩm giàu Omega-3

Omega-3 có tác dụng chống viêm, giảm sưng đau và hỗ trợ chữa lành mô tổn thương. Các loại thực phẩm giàu Omega-3 bạn có thể dễ dàng bắt gặp:

• Các loại cá: Cá hồi, cá thu, cá mòi.

• Các loại hạt: Hạt chia, hạt lanh. Giàu Omega-3, ngoài ra còn chứa nhiều chất xơ hòa tan, protein thực vật...

Uống đủ nước

Nước giúp thanh lọc cơ thể, giữ ẩm cho niêm mạc âm đạo, giúp loại bỏ vi khuẩn có hại hiệu quả hơn.

Bạn nên uống ít nhất 1.5 – 2 lít nước lọc mỗi ngày để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh phụ khoa diễn ra nhanh chóng và hiệu quả.

2. Bệnh phụ khoa kiêng gì để không làm nặng thêm bệnh?

Song song với việc bổ sung thực phẩm có lợi, bạn cũng cần tránh một số nhóm thực phẩm và thói quen sinh hoạt có thể làm tổn thương vùng kín hoặc làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

Thực phẩm cần tránh khi bị bệnh phụ khoa

• Đường và các loại thực phẩm ngọt: đường là môi trường lý tưởng để vi khuẩn và nấm phát triển, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.

• Đồ ăn nhanh, thức ăn nhiều dầu mỡ: dễ gây rối loạn nội tiết, ảnh hưởng xấu đến hệ miễn dịch.

• Đồ uống có cồn và caffein: rượu, bia, cà phê có thể làm giảm khả năng đề kháng của cơ thể, khiến viêm nhiễm lâu lành hơn.

• Gia vị cay nóng, ớt, tiêu: kích thích niêm mạc âm đạo, gây cảm giác bỏng rát, khó chịu.

Thói quen sinh hoạt cần tránh

• Quan hệ không an toàn khi đang bị bệnh: có thể gây tổn thương, lây nhiễm chéo hoặc làm bệnh nặng thêm.

• Mặc quần lót chật, ẩm ướt: tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, gây bí và ngứa vùng kín.

• Dùng dung dịch vệ sinh có chất tẩy rửa mạnh hoặc thụt rửa sâu: phá vỡ cân bằng pH âm đạo, làm tổn thương niêm mạc và tăng nguy cơ viêm nhiễm.

Việc loại bỏ các yếu tố này sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ tái phát và giúp bệnh nhanh khỏi hơn.

Bác Sĩ Nguyễn Ánh Loan chuyên khoa Sản phụ khoa – Phòng khám SIHG:
“Chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình điều trị bệnh phụ khoa. Việc kiêng cữ đúng cách giúp giảm viêm, giảm triệu chứng khó chịu và ngăn ngừa bệnh tái phát. Đồng thời, tránh những thói quen gây tổn thương vùng kín là điều bắt buộc để đảm bảo sức khỏe lâu dài cho chị em.”

Chế độ sinh hoạt khi bị bệnh phụ khoa nên như thế nào?

Bên cạnh việc điều chỉnh chế độ ăn uống, chế độ sinh hoạt khi bị phụ khoa cũng đóng vai trò không kém phần quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và ngăn ngừa tái phát. Một số thói quen lành mạnh sẽ giúp bạn cải thiện sức khỏe vùng kín, trong khi những thói quen xấu có thể làm bệnh nặng hơn.

Thói quen sinh hoạt nên duy trì

• Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng kéo dài: Giấc ngủ sâu giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ cơ thể chống lại viêm nhiễm. Nghiên cứu của WHO cũng khuyến cáo rằng stress kéo dài làm giảm khả năng miễn dịch tự nhiên của cơ thể, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

• Tập thể dục đều đặn: Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga giúp cải thiện tuần hoàn máu, tăng cường sức khỏe tổng thể và hỗ trợ phục hồi vùng kín.

• Giữ vùng kín khô ráo, sạch sẽ: Môi trường ẩm ướt là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Bạn nên thay quần lót hàng ngày (ít nhất 2 lần/ngày) và chọn loại vải cotton thoáng khí.

• Uống nhiều nước: Hỗ trợ đào thải độc tố qua đường tiểu, giúp giảm nguy cơ viêm nhiễm tái phát. 

Thói quen sinh hoạt cần tránh

• Không tự ý sử dụng thuốc hoặc bỏ dở liệu trình điều trị: Việc này dễ dẫn đến kháng thuốc, khiến bệnh lâu khỏi hoặc tái phát.

• Tránh quan hệ khi bệnh chưa khỏi: Quan hệ khi vùng kín đang bị viêm dễ làm tổn thương niêm mạc, lan truyền vi khuẩn và làm bệnh nặng hơn.

• Không gãi hoặc chà xát mạnh vùng kín: Điều này có thể gây tổn thương da, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập sâu hơn.

Cách vệ sinh vùng kín đúng khi bị bệnh phụ khoa

Vệ sinh vùng kín đúng cách là một trong những yếu tố quyết định giúp kiểm soát và phòng ngừa bệnh phụ khoa hiệu quả. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa nắm rõ phương pháp vệ sinh an toàn, dễ gây sai lầm ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.

Nguyên tắc vệ sinh đúng

• Rửa vùng kín nhẹ nhàng, đúng cách: Rửa sâu vào bên trong âm đạo có thể làm mất cân bằng pH tự nhiên, gây tổn thương niêm mạc và tăng nguy cơ viêm nhiễm. Theo MSD Manual (bách khoa toàn tư ngành Y), âm đạo có cơ chế tự làm sạch, nên chỉ cần rửa ngoài nhẹ nhàng với nước sạch hoặc dung dịch vệ sinh dịu nhẹ.

• Chọn dung dịch vệ sinh phù hợp, pH cân bằng: Nên ưu tiên các sản phẩm có pH từ 4 đến 6, phù hợp với môi trường âm đạo để duy trì cân bằng vi sinh. Tránh sử dụng xà phòng, chất tẩy mạnh có thể làm khô và kích ứng.

Lưu ý khi lựa chọn dung dịch vệ sinh và đồ dùng cá nhân

• Dùng sản phẩm dịu nhẹ, không mùi: Hạn chế các thành phần hóa học, hương liệu để tránh kích ứng.

• Thay quần lót thường xuyên: Tối thiểu một lần mỗi ngày, ưu tiên vải cotton thoáng khí, tránh mặc quần quá bó sát.

• Sử dụng băng vệ sinh đúng cách: Đối với phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt, nên thay băng vệ sinh từ 4-6 giờ một lần để tránh ẩm ướt kéo dài.

Lời khuyên từ Bác sĩ 

Theo Bác sĩ Nguyễn Ánh Loan, Chuyên khoa sản phụ khoa, Phòng khám đa khoa SIHG, việc kết hợp một chế độ dinh dưỡng hợp lý, thói quen sinh hoạt khoa học và vệ sinh vùng kín đúng cách là nền tảng quan trọng giúp bệnh phụ khoa nhanh khỏi và hạn chế tái phát:

“Bạn nên duy trì đều đặn thói quen vệ sinh nhẹ nhàng, chọn thực phẩm giàu probiotic (lợi khuẩn) và vitamin để hỗ trợ hệ miễn dịch vùng kín. Quan trọng hơn, đừng bỏ qua việc thăm khám định kỳ tại các cơ sở uy tín như phòng khám SIHG để được bác sĩ theo dõi và điều trị kịp thời. Bệnh phụ khoa nếu phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách sẽ không ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe sinh sản.”

Đội ngũ bác sĩ tại Phòng khám SIHG không chỉ có chuyên môn sâu mà còn sử dụng hệ thống trang thiết bị hiện đại và đầy đủ hỗ trợ chẩn đoán sớm các bệnh phụ khoa, từ đó tư vấn chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt phù hợp nhất cho từng trường hợp.

Nếu bạn có nhu cầu khám phụ khoa ở Quận 7 đừng ngần ngại đặt lịch khám tại Phòng khám đa khoa SIHG.

Kết luận

Bị bệnh phụ khoa nên ăn gì, kiêng gì và chế độ sinh hoạt khi bị phụ khoa là những yếu tố bạn không thể bỏ qua nếu muốn kiểm soát và hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả. Bằng cách:

• Ưu tiên thực phẩm giàu probiotic, vitamin và khoáng chất;

• Tránh đồ ngọt, cay nóng, chất kích thích;

• Giữ thói quen sinh hoạt lành mạnh, tránh stress và giữ vùng kín sạch sẽ, khô thoáng;

• Vệ sinh vùng kín đúng cách với dung dịch dịu nhẹ và không thụt rửa sâu.

Bạn sẽ giúp cơ thể tăng sức đề kháng, cân bằng môi trường âm đạo, ngăn chặn viêm nhiễm tái phát.

Nếu bạn đang lo lắng về sức khỏe phụ khoa hoặc có dấu hiệu bất thường, hãy đặt lịch khám tại phòng khám SIHG để được đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

Cố vấn chuyên môn của bài viết

BS. Nguyễn Ánh Loan, chuyên khoa Sản Phụ khoa với hơn 35 năm kinh nghiệm, từng đảm nhiệm vai trò Trưởng khoa Chăm sóc sức khỏe sinh sản tại Trung tâm Y tế Quận 5, Bác sĩ chuyên về Sản Phụ khoa tại PK đa khoa quốc tế Yersin…Bác sĩ hiện đang công tác tại Phòng khám Đa khoa SIHG. Xem thêm về Bác sĩ