U xơ tử cung (uterine fibroids/leiomyoma) là tình trạng rất hay gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Điều khiến nhiều người chủ quan là: u xơ không phải lúc nào cũng gây triệu chứng, nên có thể tồn tại “âm thầm” trong một thời gian dài.

U xơ tử cung là gì và vì sao cần nhận biết sớm dấu hiệu?

U xơ tử cung là khối u lành tính phát triển từ lớp cơ trơn của tử cung. Bệnh thường gặp ở phụ nữ độ tuổi sinh sản (thường nhắc nhiều ở nhóm 30 – 50 tuổi, nhưng có thể gặp sớm hơn), và triệu chứng phụ thuộc vào kích thước – số lượng – vị trí của khối u.

Và điểm quan trọng là rất nhiều trường hợp đều tiến triển âm thầm, việc nắm bắt các triệu chứng điển hình giúp chị em có thể chủ động thăm khám để đánh giá nguy cơ ảnh hưởng chất lượng sống và kế hoạch thụ thai. Và Tránh tình trạng thiếu máu do rong kinh kéo dài (mệt mỏi, chóng mặt, suy nhược).

Dấu hiệu thường gặp của u xơ tử cung

Kinh nguyệt bất thường có phải dấu hiệu u xơ tử cung?

Đây là nhóm dấu hiệu thường gặp nhất. U xơ có thể khiến kỳ kinh trở nên “khác lạ” theo nhiều kiểu:

• Rong kinh: kỳ kinh kéo dài (thường được hiểu là kéo dài hơn bình thường, có thể >7 ngày).

• Cường kinh: lượng máu kinh nhiều bất thường (phải thay băng/tampon liên tục, ra máu nhiều kèm cục máu đông).

• Kinh nguyệt thất thường: chu kỳ rối loạn, có thể kèm ra máu giữa kỳ (spotting).

Vì sao u xơ gây ra tình trạng này? Tùy vị trí, u xơ có thể làm:

• Tăng diện tích bề mặt niêm mạc tử cung (dễ chảy máu hơn).

• Cản trở khả năng co bóp của tử cung trong kỳ kinh (khó “cầm máu” hơn).

• Gây rối loạn môi trường tại chỗ trong buồng tử cung (đặc biệt khi u nằm gần / ảnh hưởng buồng tử cung).

Gợi ý tự theo dõi: nếu 2–3 chu kỳ gần đây bạn thấy kỳ kinh dài hơn, ra nhiều hơn, hoặc ra máu giữa kỳ, đó là dấu hiệu đáng để đi kiểm tra.

Đau bụng dưới, đau vùng chậu có liên quan đến u xơ tử cung không?

Đau bụng dưới hoặc đau vùng chậu là một trong những dấu hiệu thường gặp ở phụ nữ có u xơ tử cung. Cơn đau thường xuất hiện âm ỉ, kéo dài và có thể tăng rõ vào một số thời điểm nhất định. Mức độ đau không giống nhau ở mỗi người và phụ thuộc nhiều vào đặc điểm của khối u. Vì vậy, đau nhiều không đồng nghĩa với u lớn, và ngược lại. Một số triệu chứng điển hình của u xơ tử cung gây đau vùng chậu:

• Đau âm ỉ vùng hạ vị hoặc vùng chậu, kèm cảm giác tức nặng bụng dưới

• Cơn đau thường tăng rõ trước hoặc trong kỳ kinh nguyệt, đôi khi đau khi quan hệ.

• Cảm giác bụng dưới to lên, đầy tức do khối u phát triển và chèn ép các mô xung quanh

Đau bụng dưới và đau vùng chậu không chỉ gặp trong u xơ tử cung mà còn có thể liên quan đến nhiều bệnh phụ khoa khác. Nếu tình trạng đau kéo dài, tăng dần hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày, phụ nữ nên chủ động đi khám để được xác định nguyên nhân chính xác và tư vấn phù hợp.

Tại sao u xơ tử cung có thể gây tiểu tiện nhiều lần hoặc táo bón?

Khi u lớn hoặc nằm ở vị trí “đụng” bàng quang, ruột, người bệnh có thể gặp triệu chứng chèn ép:

• Chèn bàng quang → tiểu nhiều, tiểu gấp, cảm giác khó nhịn tiểu hoặc khó tiểu hết.

• Chèn trực tràng → táo bón, khó đi tiêu, cảm giác “tắc” hoặc phải rặn nhiều.

Nhóm dấu hiệu này hay khiến nhiều người lầm tưởng là “bệnh tiêu hóa hoặc tiết niệu thông thường”. Nếu bạn vừa có rối loạn kinh nguyệt vừa kèm tiểu nhiều hoặc táo bón kéo dài thì càng nên nghĩ đến khả năng có khối chèn ép vùng chậu và đi kiểm tra.

Khí hư bất thường có phải dấu hiệu u xơ tử cung?

Một số người có thể nhận thấy:

• Khí hư ra nhiều hơn bình thường

• Hoặc lẫn máu/ra huyết nhẹ ngoài kỳ kinh (thường dễ bị nhầm với rối loạn nội tiết hoặc viêm nhiễm).

Tuy nhiên, khí hư bất thường cũng rất hay gặp trong viêm âm đạo–cổ tử cung. Nếu khí hư hôi, ngứa rát, đau khi tiểu/quan hệ thì nghiêng nhiều về nhiễm trùng và vẫn cần khám để phân biệt. (Bài này tập trung vào dấu hiệu u xơ nên chỉ nhắc ngắn gọn điểm phân biệt.)

Mệt mỏi, chóng mặt, da xanh xao có liên quan đến u xơ tử cung?

Đây thường là dấu hiệu gián tiếp, xuất hiện khi bạn bị rong kinh/cường kinh kéo dài dẫn đến thiếu máu (đặc biệt thiếu sắt).
Biểu hiện hay gặp:

• Mệt mỏi kéo dài, giảm tập trung

• Hoa mắt, chóng mặt

• Da xanh, niêm mạc nhợt

• Có thể kèm hồi hộp, hụt hơi khi gắng sức (tùy mức độ).

Nếu bạn thấy “đi kèm” giữa ra kinh nhiều và mệt mỏi/đuối sức kéo dài, hãy coi đó là tín hiệu quan trọng để đi khám.

U xơ tử cung có ảnh hưởng đến khả năng mang thai không?

Một số u xơ (đặc biệt liên quan buồng tử cung) có thể liên quan đến:

• Khó thụ thai

• Sảy thai sớm hoặc biến chứng thai kỳ (không phải ai cũng gặp).

Điểm mấu chốt là: không phải mọi u xơ đều gây vô sinh, và mức độ ảnh hưởng phụ thuộc mạnh vào vị trí – kích thước – số lượng.
Nếu bạn đang có kế hoạch mang thai và có các dấu hiệu nghi ngờ u xơ, nên khám sớm để được đánh giá cá thể hóa.

Khi nào các dấu hiệu u xơ tử cung cần đi khám bác sĩ?

Bạn nên chủ động đi khám (khám phụ khoa + siêu âm theo chỉ định) nếu có một hoặc nhiều tình huống sau:

• Rong kinh/cường kinh lặp lại nhiều chu kỳ, hoặc ra máu giữa kỳ.

• Đau vùng chậu kéo dài, đau tăng dần hoặc ảnh hưởng sinh hoạt.

• Dấu hiệu thiếu máu: mệt mỏi, yếu sức, chóng mặt kéo dài.

• Tiểu nhiều/táo bón kéo dài không cải thiện, đặc biệt khi kèm rối loạn kinh.

• Khó thụ thai/sảy thai lặp lại (đang mong con).

Theo BS Nguyễn Ánh Loan, chuyên khoa sản phụ khoa, Phòng khám Đa khoa SIHG:

“Bạn nên gặp bác sĩ nếu có đau vùng chậu không giảm, kỳ kinh nặng/đau làm ảnh hưởng hoạt động, ra máu giữa kỳ, khó làm rỗng bàng quang, hoặc mệt mỏi/yếu sức kéo dài gợi ý thiếu máu.”

Kết luận

U xơ tử cung là bệnh lý phụ khoa phổ biến, trong đó các dấu hiệu thường gặp nhất liên quan đến rối loạn kinh nguyệt, đau bụng dưới, cảm giác chèn ép vùng chậu và biểu hiện thiếu máu kéo dài. Những triệu chứng này có thể xuất hiện âm thầm, dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề phụ khoa khác, khiến nhiều phụ nữ chủ quan và phát hiện muộn. Việc lắng nghe cơ thể, theo dõi các thay đổi bất thường và chủ động thăm khám khi có dấu hiệu nghi ngờ sẽ giúp chẩn đoán sớm, theo dõi phù hợp và bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài.