Rong kinh là hiện tượng chảy máu kinh kéo dài trên 7 ngày hoặc lượng máu ra nhiều bất thường. Bài viết được BS. CKII. Nguyễn Kim Hoa, Chuyên khoa Sản phụ khoa, Phòng khám Đa khoa SIHG chia sẻ giúp bạn hiểu rõ 08 nguyên nhân thường gặp – từ rối loạn nội tiết, bệnh lý tử cung đến tác dụng phụ của thuốc.

Rong kinh là gì và cơ chế hình thành triệu chứng rong kinh

Rong kinh là tình trạng kinh nguyệt kéo dài trên 7 ngày hoặc lượng máu mất vượt mức bình thường (khoảng 80 ml mỗi chu kỳ). Đây là biểu hiện của rối loạn điều hòa nội tiết, cấu trúc tử cung và hệ đông máu.

Trong chu kỳ kinh bình thường, Estrogen kích thích niêm mạc tử cung phát triển, còn Progesterone giúp lớp niêm mạc ổn định và bong ra đúng thời điểm. Khi hai hormone này mất cân bằng, hoặc khi tử cung co bóp không hiệu quả, niêm mạc bị bong không đồng đều – máu chảy kéo dài và khó cầm.

Một số cơ chế thường gặp:

• Estrogen trội kéo dài → niêm mạc dày, bong nhiều.

• Co bóp tử cung kém → máu thoát chậm, dễ tụ thành cục.

• Tăng sinh mạch máu nội mạc (polyp, u xơ) → chảy máu dai dẳng.

• Rối loạn đông máu → tiểu cầu hoặc yếu tố đông máu suy giảm.

• Rối loạn trục nội tiết hạ đồi – yên – buồng trứng do stress, bệnh tuyến giáp hoặc tăng Prolactin.

Như vậy, rong kinh không phải là một bệnh riêng biệt mà là kết quả cuối cùng của nhiều cơ chế khác nhau, đòi hỏi được Bác Sĩ chuyên khoa sản phụ khoa đánh giá và chẩn đoán nguyên nhân cụ thể.

Các nguyên nhân chính dẫn đến rong kinh

Rối loạn nội tiết tố Estrogen – Progesterone

Khi hormone nữ mất cân bằng, đặc biệt là Estrogen tăng cao kéo dài hoặc thiếu Progesterone, lớp niêm mạc tử cung phát triển quá mức và bong ra không đều.
Điều này thường gặp ở:

• Giai đoạn mới dậy thì hoặc tiền mãn kinh.

• Người căng thẳng, thức khuya, thay đổi cân nặng nhanh.

• Phụ nữ vừa ngưng thuốc tránh thai nội tiết.

Dấu hiệu: chu kỳ kéo dài, máu đỏ tươi hoặc nâu sẫm, có thể ra nhiều vào ban đêm.
Nếu tình trạng này lặp lại nhiều chu kỳ, cần xét nghiệm nội tiết để tìm nguyên nhân chính xác.

Bất thường cấu trúc tử cung và nội mạc

U xơ tử cung dưới niêm mạc

Khối u xơ nằm trong lòng tử cung làm tăng diện tích niêm mạc, đồng thời cản trở co bóp tử cung. Máu kinh vì thế ra nhiều, có cục đông, kéo dài từ 7 ngày trở lên.
Người bệnh có thể cảm thấy bụng dưới to dần, nặng nề, kèm đau thắt lưng hoặc thiếu máu.

Polyp nội mạc tử cung

Polyp là tổn thương lành tính nhưng nhiều mạch máu. Khi bong niêm mạc, các mạch này dễ vỡ → rong kinh hoặc ra huyết giữa kỳ.
Thường gặp ở phụ nữ 35–45 tuổi hoặc dùng nhiều năm thuốc nội tiết.

Lạc tuyến trong cơ tử cung (Adenomyosis)

Các tuyến nội mạc xâm nhập vào lớp cơ tử cung → tử cung phì đại, co hồi kém, chảy máu nhiều và đau bụng kinh dữ dội.
Đặc trưng: bụng dưới căng, đau tăng theo từng năm.

Lạc nội mạc tử cung (Endometriosis)

• Tổn thương nội mạc di chuyển ra ngoài tử cung gây viêm mạn tính vùng chậu, làm rối loạn co bóp tử cung → kinh ra nhiều và dài ngày.
• Thường đi kèm đau khi quan hệ vợ chồng 
• Và người bị rong kinh thường khó có thai.

Tăng sinh nội mạc tử cung

Do Estrogen kích thích liên tục không được đối kháng bởi Progesterone → niêm mạc dày bất thường, bong ra nhiều.
Đây là nguyên nhân cần lưu ý ở phụ nữ thừa cân, PCOS hoặc > 40 tuổi vì có nguy cơ tiền ung thư nội mạc tử cung.

Rối loạn rụng trứng và hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)

Ở phụ nữ PCOS, trứng không rụng đều, Progesterone không được tiết ra đầy đủ → niêm mạc chịu ảnh hưởng Estrogen liên tục → bong nhiều và không ổn định.
Biểu hiện: chu kỳ thưa 2–3 tháng/lần nhưng mỗi lần hành kinh rất dài, máu ra nhiều.
Kèm theo mụn trứng cá, rậm lông, tăng cân vùng bụng.

Ở người béo phì, mô mỡ còn chuyển đổi Androgen thành Estrogen làm nặng thêm rong kinh.
Giảm cân và cân bằng đường huyết giúp giảm tình trạng này.

Rối loạn đông máu và bệnh lý toàn thân

Một số phụ nữ bị bệnh Von Willebrand hoặc giảm tiểu cầu bẩm sinh, khả năng đông máu kém từ tuổi dậy thì → mỗi chu kỳ kinh đều ra nhiều, khó cầm.
Ngoài ra, các bệnh gan mạn hoặc thận mạn làm giảm tổng hợp yếu tố đông máu, tăng Estrogen tự do → rong kinh.

Dấu hiệu gợi ý: dễ bầm tím, chảy máu chân răng, mệt mỏi, vàng da, phù chân.

Bệnh tuyến giáp và tăng Prolactin máu

Hormone tuyến giáp (Thyroxine) tác động trực tiếp đến trục nội tiết sinh sản.

• Suy giáp: làm Estrogen tăng, gây rong kinh và tăng cân.

• Cường giáp: có thể làm chu kỳ ngắn nhưng ra máu dài ngày.

Tăng Prolactin do u tuyến yên vi thể cũng ức chế rụng trứng → rối loạn kinh nguyệt và đôi khi xuất hiện rong kinh.
Dấu hiệu: tiết sữa ở nhũ hoa khi không mang thai, đau đầu, giảm thị lực.

Viêm nhiễm đường sinh dục và tổn thương cổ tử cung

Viêm nội mạc tử cung

Do vi khuẩn xâm nhập → mạch máu niêm mạc giãn nở, co hồi kém → rong kinh.
Dấu hiệu: đau bụng âm ỉ, khí hư màu vàng hoặc xanh, mùi hôi nhẹ.

Viêm cổ tử cung hoặc polyp cổ tử cung

Vùng cổ tử cung bị viêm hoặc có polyp sẽ dễ chảy máu khi hành kinh hoặc sau quan hệ, tưởng nhầm là rong kinh.
Bệnh nhân có thể được phát hiện sớm tổn thương khi được Bác Sĩ thăm khám phụ khoa và thực hiện tầm soát nguy cơ tiền ung thư cổ tử cung.

Tác dụng phụ của thuốc và dụng cụ tránh thai

Dụng cụ tử cung chứa đồng (IUD đồng)

Thường làm tăng lượng máu kinh và số ngày hành kinh trong vài tháng đầu.
Nếu rong kinh kéo dài > 6 tháng, cần đánh giá vị trí vòng và loại trừ bệnh lý tử cung.

Thuốc chống đông, thuốc nội tiết, thuốc trầm cảm

Các nhóm thuốc này làm giảm khả năng đông máu hoặc thay đổi hormone → rong kinh nhẹ hoặc chảy máu giữa kỳ.

Thuốc tránh thai nội tiết mới sử dụng

Trong 2–3 chu kỳ đầu có thể ra máu nhỏ giọt hoặc kéo dài, sau đó thường ổn định.
Nếu máu ra ồ ạt, cần trao đổi với Bác Sĩ để điều chỉnh phác đồ.

Yếu tố lối sống và căng thẳng

Stress kinh niên, thiếu ngủ, tập luyện quá mức hoặc làm việc ca đêm có thể làm rối loạn trục hạ đồi – yên – buồng trứng, gây chu kỳ không đều và rong kinh.
Một số thảo dược như nhân sâm, tinh chất bạch quả (Ginkgo Biloba), tỏi liều cao cũng tăng nguy cơ chảy máu kéo dài.

Kết luận

Rong kinh, cho dù là nguyên nhân nào đi nữa, cũng là dấu hiệu cho thấy hoạt động nội tiết hoặc cấu trúc tử cung đang gặp vấn đề. Nếu tình trạng chảy máu kéo dài không được kiểm tra sớm, người phụ nữ có thể đối mặt với nguy cơ thiếu máu, viêm nhiễm phụ khoa hoặc tổn thương nội mạc tử cung mạn tính.

Bạn nên đi khám Bác Sĩ Phụ Khoa ngay khi có một trong các dấu hiệu sau:

• Kinh nguyệt kéo dài trên 7 ngày hoặc ra máu giữa các chu kỳ.

• Lượng máu ra nhiều bất thường, phải thay băng liên tục mỗi 1–2 giờ hoặc có cục máu đông lớn.

• Cảm thấy mệt mỏi, hoa mắt, da xanh xao – dấu hiệu của thiếu máu do mất máu mạn tính.

• Rong kinh xuất hiện sau sinh, sau đặt vòng tránh thai hoặc khi bước vào tuổi tiền mãn kinh.

• Kèm theo đau bụng dưới dữ dội, đau khi quan hệ vợ chồng hoặc khí hư ra nhiều, có mùi bất thường.

Mọi chi tiết xin liên hệ:

Phòng khám Đa khoa SIHG

Địa chỉ: Số 16, Đường Tôn Dật Tiên, Phường Tân Hưng, TPHCM.

Hotline: 0902681711 – 0906801711

Cố vấn chuyên môn cho bài viết

BS.CKII. Nguyễn Kim Hoa với hơn 35 năm trong ngành Sản phụ khoa, đặc biệt hơn 27 năm công tác tại bệnh viện Từ Dũ: nguyên là Phó Trưởng Khoa dịch vụ yêu cầu khu N, Phó trưởng khoa phòng cấp cứu chống độc. Là thành viên nhiều hiệp hội Y khoa tại TPHCM.  Hiện Bác sĩ đang công tác tại Phòng khám đa khoa SIHG Quận 7. Xem thêm về Bác Sĩ