Đau bụng kinh dữ dội là một trong những vấn đề khiến nhiều phụ nữ lo lắng. Có những trường hợp đây chỉ là phản ứng sinh lý bình thường trong chu kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên, cũng không ít tình huống, đau bụng kinh dữ dội lại là dấu hiệu cảnh báo của những bệnh lý phụ khoa tiềm ẩn.

Theo BS. CKII. Nguyễn Kim Hoa, Chuyên khoa Sản Phụ Khoa, Phòng khám Đa khoa SIHG

“Nếu bạn bị đau bụng kinh dữ dội kèm theo chu kỳ kinh nguyệt không đều, rong kinh hoặc đã từng có phẫu thuật vùng chậu, hãy đi khám sớm để loại trừ bệnh lý phụ khoa. Việc phát hiện sớm giúp nâng cao hiệu quả điều trị.” 

Đau bụng kinh dữ dội có phải bệnh phụ khoa?

Không phải lúc nào đau bụng kinh dữ dội cũng là bệnh. Để hiểu rõ, chúng ta cần phân biệt hai dạng:

Đau bụng kinh thông thường (thống kinh nguyên phát):

Đây là hiện tượng sinh lý tự nhiên do tử cung co bóp mạnh nhằm đẩy máu kinh ra ngoài. Thường xuất hiện trong 1–2 ngày đầu chu kỳ, đau âm ỉ, đôi khi kèm buồn nôn hoặc đau lưng. Triệu chứng này có xu hướng giảm dần theo tuổi và sau khi sinh con.

Đau bụng kinh bất thường (thống kinh thứ phát):

Đây là tình trạng đau dữ dội, kéo dài, ngày càng nặng theo thời gian và không đáp ứng với thuốc giảm đau thông thường. Trong nhiều trường hợp, đây là dấu hiệu cảnh báo bệnh phụ khoa như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung hoặc viêm vùng chậu.

Các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng đau bụng kinh bất thường

Không phải mọi phụ nữ đều gặp tình trạng đau bụng kinh dữ dội. Tuy nhiên, có một số yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng xuất hiện cơn đau bất thường và liên quan mật thiết đến bệnh lý phụ khoa:

Chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc rối loạn kéo dài:

Khi chu kỳ kinh nguyệt bất thường (ngắn hơn 21 ngày hoặc dài hơn 35 ngày), niêm mạc tử cung có thể phát triển dày hơn hoặc bong tróc không đồng đều. Điều này khiến tử cung phải co bóp mạnh hơn để đẩy máu kinh ra ngoài, gây đau dữ dội. Ngoài ra, rối loạn kinh nguyệt còn phản ánh tình trạng mất cân bằng nội tiết, vốn là nguyên nhân nền tảng của nhiều bệnh phụ khoa như lạc nội mạc tử cung hoặc u xơ tử cung.

Tiền sử phẫu thuật vùng chậu:

Các phẫu thuật như sinh mổ, mổ u nang buồng trứng, phẫu thuật thai ngoài tử cung… có thể để lại sẹo dính trong ổ bụng hoặc vòi trứng. Những sẹo này làm thay đổi cấu trúc vùng chậu, cản trở quá trình lưu thông máu trong kỳ kinh và gây ra những cơn co thắt mạnh hơn bình thường. Ngoài ra, tình trạng dính vùng chậu sau phẫu thuật (vùng chậu bị dính kết với nhau bởi các sợi mô sẹo hình thành sau quá trình phẫu thuật) còn làm tăng nguy cơ đau bụng kinh kéo dài và khó điều trị.

Viêm nhiễm phụ khoa mạn tính nhưng chưa được điều trị triệt để:

Viêm nhiễm kéo dài ở âm đạo, cổ tử cung hoặc tử cung nếu không được điều trị dứt điểm có thể lan lên buồng trứng, vòi trứng, dẫn đến viêm vùng chậu. Các tổn thương viêm mạn tính gây phù nề, tắc nghẽn và làm tăng phản ứng co thắt trong kỳ kinh. Kết quả là người bệnh dễ bị đau bụng kinh dữ dội, kèm theo khí hư bất thường, mùi hôi khó chịu.

Gia đình có tiền sử mắc bệnh phụ khoa:

Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong một số bệnh lý như lạc nội mạc tử cung hay u xơ tử cung. Nếu mẹ hoặc chị gái từng mắc những bệnh này, nguy cơ bạn gặp tình trạng đau bụng kinh bất thường cũng cao hơn. Điều này được giải thích bởi sự tương đồng về cấu trúc tử cung, nội tiết tố và phản ứng viêm trong cơ thể.

Việc nhận diện sớm các yếu tố nguy cơ trên không chỉ giúp bạn chủ động hơn trong việc theo dõi sức khỏe sinh sản mà còn là cơ sở quan trọng để bác sĩ lựa chọn phương pháp thăm khám và điều trị phù hợp.

Nguyên nhân đau bụng kinh dữ dội liên quan đến bệnh phụ khoa

Một số bệnh phụ khoa có cơ chế trực tiếp làm tăng mức độ co bóp hoặc gây cản trở dòng chảy kinh nguyệt, dẫn đến tình trạng đau bụng kinh dữ dội:

Lạc nội mạc tử cung

Trong lạc nội mạc tử cung, các tế bào niêm mạc tử cung phát triển sai vị trí như buồng trứng, vòi trứng hoặc phúc mạc. Khi đến kỳ kinh, các tế bào này cũng bong tróc và chảy máu nhưng không thoát ra ngoài, gây viêm, dính và kích thích thần kinh vùng chậu. Chính phản ứng viêm và dính này làm cơn đau bụng kinh trở nên dữ dội và ngày càng nặng hơn theo thời gian.

U xơ tử cung

U xơ tử cung là những khối cơ phát triển bất thường trong thành tử cung. Chúng làm thay đổi cấu trúc tử cung, gây cản trở lưu thông máu kinh và khiến tử cung phải co bóp mạnh hơn để đẩy máu ra ngoài. Chính sự co bóp bất thường này là nguyên lý tạo nên những cơn đau bụng kinh dữ dội.

Viêm vùng chậu

Viêm vùng chậu là tình trạng nhiễm trùng tại tử cung, buồng trứng và vòi trứng. Các phản ứng viêm gây phù nề, tắc nghẽn và hình thành sẹo dính trong ổ bụng. Khi đến kỳ kinh, tử cung co bóp để tống máu ra ngoài nhưng bị cản trở bởi tình trạng viêm và dính, từ đó gây ra những cơn đau bụng kinh dữ dội, đôi khi lan ra lưng và hông.

Như vậy, điểm chung trong nguyên lý gây đau bụng kinh dữ dội của các bệnh phụ khoa này là: tăng co bóp tử cung quá mức, phản ứng viêm kéo dài và cản trở dòng chảy kinh nguyệt, từ đó làm cơn đau trở nên nặng nề và kéo dài hơn so với đau bụng kinh sinh lý.

Khi nào đau bụng kinh cần đi khám phụ khoa?

Không phải mọi cơn đau bụng kinh đều cần đi khám, nhưng có một số dấu hiệu cảnh báo cho thấy tình trạng này không còn là phản ứng sinh lý bình thường mà có thể liên quan đến bệnh phụ khoa. Bạn cần đến gặp bác sĩ ngay nếu có các triệu chứng sau:

• Đau bụng kinh dữ dội kéo dài, không thuyên giảm khi nghỉ ngơi hoặc dùng thuốc giảm đau thông thường.

• Rong kinh hoặc lượng máu kinh ra quá nhiều, có cục máu đông lớn.

• Cơn đau kèm theo rối loạn khiến kinh nguyệt không đều.

• Xuất hiện khí hư bất thường: màu vàng, xanh, nâu hoặc có mùi hôi khó chịu.

• Đau bụng kinh kèm theo các biểu hiện toàn thân: mệt mỏi, sốt nhẹ, chóng mặt.

Theo BS. CKII. Nguyễn Kim Hoa, Chuyên khoa Sản Phụ Khoa, Phòng khám Đa khoa SIHG:
“Việc đi khám phụ khoa sớm khi có dấu hiệu bất thường không chỉ giúp phát hiện nguyên nhân gây đau bụng kinh mà còn là biện pháp bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài, hạn chế biến chứng về sau.”

Tự chăm sóc khi bị đau bụng kinh

Trong nhiều trường hợp, đau bụng kinh chỉ là phản ứng sinh lý tự nhiên. Khi đó, việc chăm sóc đúng cách trong kỳ kinh nguyệt có thể giúp bạn giảm bớt khó chịu và duy trì sức khỏe tổng thể.

Chế độ nghỉ ngơi và thư giãn

• Ngủ đủ giấc và nghỉ ngơi hợp lý để cơ thể có thời gian phục hồi.

• Chườm ấm bụng dưới bằng túi chườm hoặc khăn nóng giúp tử cung giãn cơ, giảm co thắt và giảm đau.

• Tập luyện nhẹ nhàng như yoga, đi bộ chậm, giúp máu lưu thông và giảm áp lực vùng chậu.

Chế độ dinh dưỡng trong kỳ kinh nguyệt

• Bổ sung thực phẩm giàu sắt (thịt đỏ, rau xanh đậm, các loại hạt) để bù lại lượng máu mất đi.

• Ăn nhiều rau củ quả tươi giúp cung cấp vitamin và khoáng chất, giảm căng thẳng thần kinh.

• Hạn chế caffeine, rượu bia và đồ ăn nhiều dầu mỡ, vì chúng có thể làm tăng co bóp tử cung và khiến cơn đau trầm trọng hơn.

• Uống đủ nước (2–2.5 lít/ngày) để duy trì tuần hoàn và giảm cảm giác mệt mỏi.

Vệ sinh cá nhân đúng cách

• Thay băng vệ sinh 3–4 lần/ngày để ngăn ngừa vi khuẩn phát triển.

• Dùng dung dịch vệ sinh có độ pH từ 3.8 – 4.5, phù hợp với môi trường âm đạo, giúp cân bằng hệ vi sinh và giảm nguy cơ viêm nhiễm.

• Tránh sử dụng các sản phẩm vệ sinh có hương liệu hoặc thụt rửa sâu, vì có thể gây mất cân bằng và tăng nguy cơ nhiễm khuẩn.

Giữ tinh thần thoải mái

• Căng thẳng và lo âu có thể làm cơn đau bụng kinh nặng hơn. Vì vậy, hãy thử các phương pháp thư giãn như thiền, nghe nhạc nhẹ hoặc đọc sách.

• Tránh làm việc quá sức trong những ngày này, thay vào đó hãy lắng nghe cơ thể và điều chỉnh nhịp sống phù hợp.

Như vậy, thay vì chỉ tập trung vào giảm đau tức thời, việc tự chăm sóc toàn diện trong kỳ kinh nguyệt giúp cơ thể bạn phục hồi tốt hơn, đồng thời hỗ trợ phòng ngừa các bất thường phụ khoa về lâu dài.

Kết luận

Đau bụng kinh dữ dội có thể chỉ là hiện tượng sinh lý, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh phụ khoa như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung hay viêm vùng chậu. Việc phân biệt giữa đau bụng kinh thông thường và bất thường là rất quan trọng.

Theo BS. CKII. Nguyễn Kim Hoa, Chuyên khoa Sản Phụ Khoa, Phòng khám Đa khoa SIHG:
“Đừng xem nhẹ cơn đau bụng kinh dữ dội, đặc biệt khi kèm theo rong kinh hoặc khí hư bất thường. Khám phụ khoa định kỳ và thăm khám ngay khi có triệu chứng sẽ giúp bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài.”

Nếu bạn đang gặp tình trạng này, hãy đến thăm khám tại:

Phòng khám Đa khoa SIHG

📍 Số 16, Đường Tôn Dật Tiên, Phường Tân Hưng, TP.HCM (kế bên Aeon Citimart)
📞 Hotline: 0902681711 – 0906801711

Cố vấn chuyên môn cho bài viết

BS.CKII. Nguyễn Kim Hoa với hơn 35 năm trong ngành Sản phụ khoa, đặc biệt hơn 27 năm công tác tại bệnh viện Từ Dũ: nguyên là Phó Trưởng Khoa dịch vụ yêu cầu khu N, Phó trưởng khoa phòng cấp cứu chống độc. Là thành viên nhiều hiệp hội Y khoa tại TPHCM.  Hiện Bác sĩ đang công tác tại Phòng khám đa khoa SIHG Quận 7. Xem thêm về Bác Sĩ