Kinh nguyệt ra ít bất thường không chỉ là sự thay đổi nhỏ trong chu kỳ, mà đôi khi còn là tín hiệu cảnh báo sức khỏe sinh sản của phụ nữ. Nhiều chị em chỉ nhận ra khi số ngày hành kinh giảm xuống còn 1–2 ngày, hoặc lượng máu kinh ít hơn hẳn so với thói quen trước đó. Vậy tình trạng này có ý nghĩa gì, và làm thế nào để phân biệt với chu kỳ bình thường?

Kinh nguyệt ra ít bất thường là gì?

Trung bình một kỳ kinh bình thường kéo dài từ 3–7 ngày, với tổng lượng máu trung bình từ 50–80ml. Khi lượng máu kinh ít hơn 30ml hoặc thời gian hành kinh dưới 2 ngày, tình trạng này được gọi là thiểu kinh hay kinh nguyệt ra ít bất thường.

Tuy nhiên, trong thực tế, rất khó để chị em phụ nữ đo lường chính xác lượng máu theo đơn vị ml. Vì vậy, chị em có thể dựa vào những dấu hiệu gián tiếp để nhận biết tình trạng này:

• Số ngày hành kinh rút ngắn: Chu kỳ vốn kéo dài 4–5 ngày nhưng nay chỉ còn 1–2 ngày.

• Số lượng băng vệ sinh giảm đáng kể: Trong cả ngày chỉ cần thay 1–2 lần, và băng vẫn chưa thấm nhiều.

• Màu sắc và tính chất máu kinh thay đổi: Máu có thể loãng, nhạt màu hoặc ra lấm tấm nâu sẫm thay vì đỏ tươi như trước.

• Cảm giác cơ thể khác lạ: Ít hoặc không có cảm giác căng tức, đau bụng như trước, đôi khi kèm mệt mỏi, hoa mắt.

Việc kết hợp số liệu y khoa với quan sát thực tế trong thói quen sinh hoạt hằng ngày sẽ giúp chị em dễ dàng nhận diện tình trạng này. Nếu sự thay đổi kéo dài trên 2–3 chu kỳ liên tiếp, chị em cần thận trọng và nên đi khám để tìm nguyên nhân.

Nguyên nhân nào dẫn đến kinh nguyệt ra ít bất thường?

Kinh nguyệt ra ít bất thường có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm rối loạn nội tiết, bệnh lý phụ khoa hoặc lối sống hàng ngày. Việc nhận biết nguyên nhân sẽ giúp định hướng đúng trong việc chăm sóc sức khỏe.

Rối loạn nội tiết tố nữ

Nội tiết tố, đặc biệt là estrogen và progesterone, đóng vai trò điều hòa chu kỳ kinh nguyệt. Khi sự cân bằng này bị xáo trộn, quá trình rụng trứng và bong niêm mạc tử cung có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến lượng máu kinh ít hơn bình thường.

Một số nguyên nhân gây rối loạn nội tiết:

• Căng thẳng, áp lực công việc hoặc mất ngủ kéo dài.

• Giảm cân đột ngột, chế độ ăn kiêng quá nghiêm ngặt.

• Sử dụng thuốc tránh thai nội tiết hoặc thuốc nội tiết khác.

Những yếu tố này có thể chỉ tác động tạm thời, nhưng nếu kéo dài, tình trạng kinh nguyệt bất thường sẽ trở nên rõ rệt và ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.

Bệnh lý phụ khoa

Nhiều bệnh lý phụ khoa cũng có thể dẫn đến kinh nguyệt ra ít, trong đó phổ biến nhất là:

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS – Polycystic Ovary Syndrome)

Hội chứng buồng trứng đa nang là một rối loạn nội tiết thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Đặc trưng của bệnh là sự xuất hiện của nhiều nang nhỏ trên buồng trứng, kèm theo tình trạng kháng insulin (tình trạng cơ thể giảm nhạy cảm với insulin, khiến đường huyết khó được kiểm soát và dễ dẫn đến rối loạn nội tiết) và mất cân bằng hormone sinh dục. Phụ nữ có buồng trứng đa nang thường gặp tình trạng rụng trứng không đều hoặc không rụng trứng.

Cơ chế ảnh hưởng đến kinh nguyệt của hội chứng này là do sự thiếu hụt hoặc gián đoạn quá trình rụng trứng, khiến niêm mạc tử cung không phát triển và bong tróc theo chu kỳ bình thường. Kết quả là kinh nguyệt có thể ra ít, thưa hơn, thậm chí có tháng không xuất hiện.

Xem thêm: Mất kinh nhưng không có thai là triệu chứng bệnh gì?

Lạc nội mạc tử cung

Lạc nội mạc tử cung xảy ra khi các tế bào nội mạc (lớp lót trong buồng tử cung) phát triển ở ngoài vị trí bình thường, có thể ở buồng trứng, ống dẫn trứng hoặc thành chậu hông. Các mô này vẫn chịu sự chi phối của hormone, nên dày lên và bong tróc theo chu kỳ kinh nguyệt.

Khi máu kinh không thể thoát ra ngoài mà bị “kẹt” lại trong ổ bụng, niêm mạc tử cung cũng không bong tróc hoàn toàn. Điều này làm giảm lượng máu kinh thoát ra ngoài, dẫn đến kinh nguyệt ra ít, đi kèm với triệu chứng đau bụng dữ dội trong kỳ kinh.

Dính buồng tử cung

Dính buồng tử cung là tình trạng các thành tử cung bị dính lại với nhau do tổn thương niêm mạc, thường gặp sau các thủ thuật nạo hút thai, can thiệp tử cung hoặc nhiễm trùng nặng. Lớp niêm mạc tử cung khi đó bị xơ hóa, không còn khả năng phát triển và bong tróc bình thường.

Hậu quả là máu kinh không được hình thành đủ hoặc không thoát ra ngoài trọn vẹn, gây ra tình trạng kinh nguyệt ít hoặc thậm chí mất kinh. Dính buồng tử cung nếu không được phát hiện sớm còn có thể ảnh hưởng đến khả năng mang thai.

Bệnh lý tuyến giáp

Tuyến giáp sản xuất hormone có vai trò điều hòa chuyển hóa và ảnh hưởng gián tiếp đến chức năng sinh sản. Khi tuyến giáp hoạt động kém (suy giáp) hoặc quá mức (cường giáp), sự cân bằng nội tiết trong cơ thể bị rối loạn.

Cơ chế tác động đến kinh nguyệt là sự thay đổi trong sản xuất hormone tuyến giáp, từ đó ảnh hưởng đến vùng dưới đồi – tuyến yên – buồng trứng, vốn là trục điều hòa chu kỳ kinh nguyệt. Hệ quả là kinh nguyệt trở nên thưa, lượng máu ít hoặc không đều.

Những bệnh lý này thường không chỉ gây kinh nguyệt ít bất thường mà còn đi kèm nhiều triệu chứng khác như đau bụng dưới, rối loạn rụng trứng, khó thụ thai.

Yếu tố lối sống

Ngoài bệnh lý, thói quen sinh hoạt cũng đóng vai trò quan trọng. Một số yếu tố thường gặp:

• Ăn kiêng quá mức, bỏ bữa hoặc giảm cân nhanh.

• Tập luyện thể thao cường độ cao, vượt quá sức chịu đựng.

• Thường xuyên sử dụng rượu bia, chất kích thích.

• Vệ sinh vùng kín chưa đúng cách, ví dụ dùng dung dịch vệ sinh có độ pH không phù hợp (pH < 3.8 hoặc pH > 4.5), làm mất cân bằng hệ vi sinh vùng kín.

Những yếu tố này tưởng chừng nhỏ, nhưng nếu kéo dài có thể làm rối loạn kinh nguyệt, ảnh hưởng đến sức khỏe phụ khoa tổng thể.

Các nguyên nhân khó xác định

Không phải lúc nào phụ nữ cũng dễ dàng nhận ra nguyên nhân của tình trạng kinh nguyệt ít bất thường. Có trường hợp, kinh nguyệt ra ít chỉ là phản ứng tạm thời của cơ thể sau thay đổi môi trường sống, chế độ ăn hoặc do tuổi dậy thì, tiền mãn kinh. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp là dấu hiệu tiềm ẩn của bệnh lý nghiêm trọng.

Do đó, nếu tình trạng kéo dài nhiều chu kỳ liên tiếp hoặc đi kèm với đau bụng dữ dội, sốt, khí hư bất thường, chị em nên đi khám để được bác sĩ kiểm tra bằng các phương pháp hiện đại như siêu âm, xét nghiệm nội tiết nhằm tìm ra nguyên nhân chính xác.

Kinh nguyệt ra ít bất thường có ảnh hưởng gì và khi nào cần đi khám?

Kinh nguyệt ra ít bất thường không chỉ là sự thay đổi về lượng máu trong chu kỳ, mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Nếu không được quan tâm đúng mức, tình trạng này sẽ ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe sinh sản và  toàn cơ thể.

Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản

Một chu kỳ kinh nguyệt bình thường phản ánh hoạt động rụng trứng và sự phát triển của niêm mạc tử cung. Khi kinh nguyệt ra ít, đặc biệt do rối loạn nội tiết hoặc bệnh lý phụ khoa, nguy cơ rụng trứng không đều hoặc niêm mạc tử cung mỏng là rất cao. Điều này khiến phôi thai khó làm tổ và làm giảm khả năng thụ thai tự nhiên.

Ở một số trường hợp, kinh nguyệt ít bất thường kéo dài còn có thể là biểu hiện của suy buồng trứng sớm – tình trạng buồng trứng giảm dần chức năng trước tuổi 40. Đây là yếu tố nguy cơ trực tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ.

Tác động đến sức khỏe tổng quát

Ngoài vấn đề sinh sản, kinh nguyệt ra ít cũng có thể gây ảnh hưởng toàn thân.

• Một số phụ nữ có thể bị thiếu máu, mệt mỏi kéo dài do rối loạn nội tiết.

• Thay đổi hormone còn dẫn đến rối loạn da, tóc, thậm chí ảnh hưởng đến tâm trạng, dễ cáu gắt hoặc trầm cảm nhẹ.

• Nếu nguyên nhân đến từ bệnh lý tuyến giáp hoặc rối loạn chuyển hóa, tình trạng này có thể kéo theo các bệnh lý khác như tăng cân, loãng xương, tiểu đường type 2.

Như vậy, kinh nguyệt ít bất thường không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản mà còn liên quan đến chất lượng sống và sức khỏe toàn diện của người phụ nữ.

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Không phải trường hợp kinh nguyệt ra ít nào cũng nguy hiểm, tuy nhiên phụ nữ cần cảnh giác khi có các dấu hiệu sau:

• Kinh nguyệt ra ít kéo dài từ 3 chu kỳ liên tiếp trở lên.

• Chu kỳ đi kèm đau bụng dữ dội, đau vùng chậu hoặc lưng dưới.

• Có thêm triệu chứng bất thường như khí hư có mùi, sốt hoặc chảy máu ngoài chu kỳ.

• Chu kỳ kinh không đều, có tháng không hành kinh.

Theo BS. CKII. Dương Phương Mai, Chuyên khoa Sản Phụ Khoa, Phòng khám Đa khoa SIHG:
“Chị em không nên chủ quan với tình trạng kinh nguyệt ra ít bất thường, vì đây có thể là dấu hiệu của rối loạn nội tiết hoặc bệnh lý phụ khoa. Việc thăm khám sớm giúp phát hiện nguyên nhân và đưa ra chẩn đoán và phác đồ điều trị hiệu quả.”

Kết luận

Kinh nguyệt ra ít bất thường có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ thay đổi sinh lý tạm thời cho đến các bệnh lý phức tạp. Việc theo dõi chu kỳ, lắng nghe cơ thể và nhận diện dấu hiệu bất thường là bước quan trọng giúp chị em phụ nữ bảo vệ sức khỏe sinh sản.

Cố vấn chuyên môn cho bài viết

BS.CKII. Dương Phương Mai là Bác sĩ Sản Phụ khoa và Hỗ trợ sinh sản với hơn 40 năm kinh nghiệm, nguyên là Trưởng khoa Kế hoạch hóa gia đình – BV Từ Dũ và Phó Giám đốc chuyên môn – BV Phụ sản Quốc tế TP.HCM.